WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO

w Szkole Podstawowej im. Św. Jadwigi Królowej Polski w Długołęce - Świerkli

WSTĘP

Wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego został opracowany na podstawie Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej
z dnia 16 sierpnia 2018 r. w sprawie doradztwa zawodowego oraz na podstawie art. 47 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (tekst jedn. Dz. U. z 2024 r. poz. 737) oraz Rozporządzenia Ministra Edukacji  Narodowej z dnia 12 lutego 2019 r  (poz.325).

Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego (WSZD) zakłada charakter systemowy, realizację preorientacji zawodowej - uczniowie klas ,,O'', orientacji zawodowej - uczniowie klas I - VI oraz doradztwa zawodowego - uczniowie klasy VII i VIII. Przy zaangażowaniu wychowawców i specjalistów ma wspierać uczniów w podejmowaniu decyzji edukacyjno - zawodowych, przygotować uczniów do umiejętności poznawania siebie, swoich mocnych stron, umiejętności, zdolności, zainteresowań oraz rodziców, aby nie czuli się osamotnieni i zagubieni w towarzyszeniu swoim dzieciom w drodze do ich kariery.

Wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego obejmuje celowe, uporządkowane i wzajemnie powiązane działania związane  
z doradztwem zawodowym podejmowane przez szkołę, podlegające wewnętrznej ewaluacji. Dla działań tych – zaplanowanych na cały cykl kształcenia – zostają określeni adresaci, realizatorzy oraz partnerzy. Działania związane z doradztwem  zawodowym w szkole podstawowej są kierowane do trzech grup adresatów: uczniów, rodziców oraz nauczycieli.

1. Ocena zapotrzebowania na WSDZ w szkole podstawowej

Współczesny rynek pracy charakteryzuje się ciągłymi zmianami. Sytuacja społeczno - ekonomiczna w Polsce, stawia przed ludźmi duże wyzwania. Globalizacja gospodarki, postęp informatyczny, wzrastająca ilość informacji dotycząca zawodów, dróg kształcenia, zmieniającej się stopy bezrobocia, powoduje trudności w przystosowaniu się do tych zmian. Podejmowane decyzje nabierają szczególnego znaczenia. Młody człowiek powinien być przygotowany do funkcjonowania w nowej rzeczywistości, gotowy do podnoszenia swoich kwalifikacji, ustawicznego dokształcania się, zdobywania nowych umiejętności przydatnych w podejmowaniu decyzji edukacyjno - zawodowych. Działania wewnątrzszkolnego sytemu doradztwa zawodowego umożliwiają:

• uzyskanie przez uczniów dostępu do wsparcia z zakresu doradztwa zawodowego;
• wsparcie rodziców w związku z udzielaniem przez nich pomocy w podejmowaniu przez dzieci decyzji edukacyjno-zawodowych;
• wzbogacenie oferty szkoły i jej promocję w obszarze działań z zakresu doradztwa zawodowego;
• przejrzystość i ciągłość oddziaływań poprzez wskazanie osób działających na rzecz WSDZ oraz określenie zakresu ich odpowiedzialności;
• zaplanowanie działań w cyklu kształcenia.

Sprawnie funkcjonujący system doradztwa zawodowego dzięki zaangażowaniu wszystkich osób realizujących zadania z doradztwa zawodowego daje efekt synergii. Przygotowany dokument WSDZ zapewnia ciągłość działań doradczych, służy wskazaniu korelacji między tymi działaniami i procesami dydaktyczno-wychowawczymi w szkole.

2. Założenia i cele WSDZ

• Celem preorientacji zawodowej w przedszkolu jest wstępne zapoznanie dzieci z wybranymi zawodami oraz pobudzanie
  i rozwijanie ich zainteresowań i uzdolnień.
• Celem orientacji zawodowej w klasach I–III jest wstępne zapoznanie uczniów z różnorodnością zawodów na rynku pracy, rozwijanie pozytywnej i proaktywnej postawy wobec pracy i edukacji oraz stwarzanie sytuacji edukacyjnych sprzyjających poznawaniu i rozwijaniu zainteresowań oraz pasji.
• Celem orientacji zawodowej w klasach IV–VI jest poznawanie własnych zasobów, zapoznanie uczniów z wybranymi zawodami i rynkiem pracy, kształtowanie pozytywnej i proaktywnej postawy uczniów wobec pracy i edukacji oraz stwarzanie sytuacji edukacyjnych i wychowawczych sprzyjających poznawaniu i rozwijaniu zdolności, zainteresowań oraz pasji.

• Celem doradztwa zawodowego w klasie VII i VIII szkoły podstawowej jest przygotowanie uczniów do odpowiedzialnego planowania kariery i podejmowania przy wsparciu doradczym decyzji edukacyjnych i zawodowych uwzględniających znajomość własnych zasobów oraz informacje na temat rynku pracy i systemu edukacji.

REALIZOWANE TREŚCI PROGRAMOWE DORADZTWA ZAWODOWEGO

OBSZAR 1 Poznanie własnych zasobów, m.in.: zainteresowań, zdolności i uzdolnień, mocnych i słabych stron jako potencjalnych obszarów do rozwoju, ograniczeń, kompetencji (wiedzy, umiejętności i postaw), wartości, predyspozycji zawodowych, stanu zdrowia.

OBSZAR 2 Świat zawodów i rynek pracy, m. in. : poznanie zawodów, wyszukiwanie oraz przetwarzanie informacji o zawodach i rynku pracy, umiejętność poruszania się po nim, poszukiwanie i utrzymanie pracy.

OBSZAR 3 Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie, m. in. : znajomość systemu edukacji i innych form uczenia się, wyszukiwanie oraz przetwarzanie informacji o formach i placówkach kształcenia, uczenie się przez całe życie.

OBSZAR 4 Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno- zawodowych, m. in. : planowanie ścieżki edukacyjnej i zawodowej z przygotowaniem do zdobycia doświadczenia zawodowego oraz refleksji nad nim, podejmowanie i zmiany decyzji dotyczących edukacji i pracy, korzystanie z całożyciowego poradnictwa kariery

Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego zakłada, że wybór zawodu jest procesem rozwojowym  i stanowiącym sekwencję decyzji podejmowanych na przestrzeni wielu lat życia. Na wybór zawodu składają się: wiedza na temat siebie, wiedza na temat zawodów, ścieżek edukacyjnych i rynku pracy. Duży wpływ mają cechy osobowościowe jednostki (temperament, charakter, poziom inteligencji, zainteresowania, zdolności), umiejętności, doświadczenia, wyznawane wartości i normy, czynniki emocjonalne, zdrowotne, rodzaj i poziom wykształcenia, wpływ rodziny , aktywność własna jednostki.

3. Działania związane z doradztwem zawodowym.

a ) kierowane do uczniów:

• udzielanie porad i konsultacji indywidualnych;
• prowadzenie zajęć grupowych związanych tematycznie z obszarami: poznawanie własnych zasobów; świat  zawodów i rynek pracy; rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie; planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno- -zawodowych;
• pomaganie uczniom w przygotowywaniu teczek „portfolio”;
• aranżowanie sytuacji sprzyjających poznawaniu własnych zasobów np. poprzez udział w konkursach, przygotowywanie określonych zadań na zajęcia przedmiotowe, udział w organizowaniu uroczystości i imprez szkolnych;
• określanie potencjału edukacyjno-zawodowego;
• organizowanie spotkań z przedstawicielami instytucji rynku pracy;
• stwarzanie okazji do udziału w wydarzeniach takich jak np. targi edukacyjne;
• umożliwianie udziału w spotkaniach informacyjnych z przedstawicielami szkół ponadpodstawowych;
• informowanie o ofercie kształcenia w szkołach programowo wyższych;
• umożliwienie udziału w spotkaniach  z absolwentami szkoły (prezentacje ścieżek rozwoju edukacyjno-zawodowego);
• wspieranie uczniów w przygotowaniu Indywidualnych Planów Działania (IPD);
• organizowanie spotkań z przedstawicielami zawodów;
• organizowanie spotkań z inspirującymi osobami (pasjonatami, autorami innowacyjnych rozwiązań – młodymi ludźmi, którzy odnieśli sukces zawodowy);
• organizowanie wycieczek zawodoznawczych;
• stwarzanie uczniom klasy VII i VIII możliwości udziału w ramach zajęć edukacyjnych w zajęciach u pracodawców – zgodnie z ich zainteresowaniami i potrzebami;
• umożliwienie dostępu do informacji edukacyjno-zawodowej poprzez strony internetowe szkoły, szkolne konto Facebooka;
• organizowanie imprez o charakterze zawodoznawczym, np. konkursy, festiwale czy prezentacje zawodów;
• umożliwianie uczniom  udziału w tzw. lekcjach zawodoznawczych organizowanych przez szkoły ponadpodstawowe zawodowe;
• udostępnianie materiałów multimedialnych (np. gier edukacyjnych, filmów i innych e-zasobów) ułatwiających samopoznanie, podejmowanie decyzji edukacyjnych  i zawodowych.

b ) kierowane do nauczycieli, wychowawców, specjalistów:

• umożliwienie udziału w szkoleniach i kursach z zakresu doradztwa zawodowego;
• prowadzenie lekcji otwartych;
• organizowanie wizyt studyjnych w firmach;
• inicjowanie kontaktów z przedstawicielami instytucji rynku pracy;
• organizowanie spotkań z przedstawicielami firm lokalnego rynku  pracy;
• udostępnianie zasobów z obszaru doradztwa zawodowego;
• wspieranie w realizacji zadań doradztwa zawodowego.

b ) kierowane do rodziców:

• organizowanie spotkań  informacyjno-doradczych z doradcą zawodowym w szkole;
• organizowanie spotkań  z przedstawicielami firm lokalnego rynku  pracy;
• prowadzenie konsultacji dotyczących decyzji edukacyjno-zawodowych uczniów;
• informowanie o targach edukacyjnych;
• udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych (między innymi poprzez: stronę www szkoły, szkolne konto Facebooka);
• włączanie rodziców w szkolne działania związane z orientacją zawodową i doradztwem zawodowym.

4. Orientacja zawodowa i doradztwo zawodowe dla uczniów są realizowane:

1. podczas grupowych zajęć związanych z doradztwem zawodowym  prowadzonych przez doradcę zawodowego, które wynikają z ramowych planów nauczania;
2. podczas:

• zajęć związanych z wyborem  kierunku kształcenia i zawodu,
• wspomagania uczniów w wyborze kierunku  kształcenia i zawodu w trakcie bieżącej pracy z uczniami, prowadzonych przez doradcę zawodowego, nauczycieli i wychowawców – między innymi na obowiązkowych  i dodatkowych zajęciach edukacyjnych, zajęciach z wychowawcą i innych zajęciach, a także w formie indywidualnych porad i konsultacji prowadzonych przez doradcę zawodowego (lub innych specjalistów, wychowawców, nauczycieli);

3. podczas innych działań  związanych z doradztwem zawodowym  realizowanych w szkole (jak np. szkolne targi edukacyjne) lub poza nią (np. udział w targach edukacyjnych, w wizytach zawodoznawczych w zakładach pracy).

5. Realizatorzy działań związanych z doradztwem zawodowym.

W szkole podstawowej w realizację działań związanych z doradztwem zawodowym zaangażowani są wszyscy członkowie rady pedagogicznej: dyrektor, nauczyciele wychowawcy, nauczyciele (w tym nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej), nauczyciel-wychowawca w świetlicy szkolnej, nauczyciel-bibliotekarz, specjaliści (m.in. pedagog, psycholog, doradca zawodowy).

a) zakres działań z obszaru doradztwa dla poszczególnych osób. Dyrektor:

• odpowiada za organizację działań związanych z doradztwem zawodowym;
• współpracuje z doradcą zawodowym w celu realizacji WSDZ;
• wspiera kontakty pomiędzy uczestnikami procesu orientacji zawodowej oraz doradztwa zawodowego w szkole a instytucjami zewnętrznymi;
• zapewnia warunki do realizowania w szkole zajęć orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego;
• organizuje w szkole wspomaganie realizacji działań z zakresu orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego poprzez planowanie i przeprowadzanie działań mających na celu poprawę jakości pracy placówki w tym obszarze.

Doradca zawodowy:

• określa mocne strony, predyspozycje, zainteresowania i uzdolnienia uczniów;
• pomaga uczniom w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej;
• prowadzi zajęcia z zakresu orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego oraz zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu;
• wspiera nauczycieli, wychowawców, specjalistów i rodziców w realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym;
• prowadzi doradztwo indywidualne dla uczniów.
• systematycznie diagnozuje zapotrzebowanie uczniów, rodziców i nauczycieli na działania związane z doradztwem zawodowym;
• planuje, koordynuje, monitoruje i prowadzi ewaluację oraz promuje działania związane z doradztwem zawodowym podejmowane przez szkołę we współpracy z wychowawcami, nauczycielami i specjalistami;
• gromadzi, aktualizuje i udostępnia informacje edukacyjne i zawodowe właściwe dla danego poziomu kształcenia;

organizuje współpracę z otoczeniem społeczno-gospodarczym szkoły podnoszącą efektywność prowadzonych działań związanych z doradztwem zawodowym;

• współpracuje z dyrektorem szkoły, realizując zadania związane z orientacją zawodową i doradztwem zawodowym;
• gromadzi, aktualizuje i udostępnia zasoby związane z orientacją zawodową oraz doradztwem zawodowym;
• współpracuje ze specjalistami z poradni psychologiczno-pedagogicznych, instytucjami działającymi na rynku pracy i partnerami z otoczenia społeczno-gospodarczego w celu realizacji działań z zakresu doradztwa zawodowego.

Wychowawcy:

• określają mocne strony, predyspozycje, zainteresowania i uzdolnienia uczniów;
• eksponują w trakcie bieżącej pracy z uczniami związki realizowanych treści nauczania z treściami programowymi orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego;
• włączają do swoich planów wychowawczych zagadnienia z zakresu orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego;
• realizują tematy związane z orientacją zawodową i doradztwem zawodowym na godzinach wychowawczych;
• wskazują uczniom specjalistów, którzy mogą udzielać wsparcia w planowaniu kariery zawodowej;
• współpracują z rodzicami w zakresie planowania ścieżki kariery edukacyjno-zawodowej ich dzieci;
• współpracują z doradcą zawodowym oraz innymi nauczycielami i specjalistami w zakresie realizacji działań związanych
  z doradztwem zawodowym.

Nauczyciele (w tym nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej):

• określają mocne strony, predyspozycje, zainteresowania i uzdolnienia uczniów;
• eksponują w trakcie bieżącej pracy z uczniami związki realizowanych treści nauczania z treściami programowymi orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego;
• współpracują z wychowawcami klas w zakresie realizowania zajęć orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego dla uczniów;
• przygotowują uczniów do udziału w konkursach;
• prowadzą koła zainteresowań, zajęcia dodatkowe;
• organizują w sali edukacji wczesnoszkolnej kąciki zawodoznawcze;
• współpracują z doradcą zawodowym oraz innymi nauczycielami i specjalistami w zakresie realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym.

6. Sojusznicy – sieć współpracy.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa wsparcie merytoryczne dla szkoły stanowi:

• poradnia psychologiczno-pedagogiczna,
• biblioteka pedagogiczna,
• urząd pracy,
• organizacje pozarządowe,
• ośrodek doskonalenia nauczycieli,

Należy dodać, że szkoła dodatkowo pozyskuje partnerów wspierających działania związane z doradztwem zawodowym. Są to instytucje, placówki, firmy, które mogą być angażowane w działania kierowane do trzech grup adresatów: uczniów, nauczycieli i rodziców.

7. Przewidywane efekty

1. dla uczniów i rodziców:Dostęp do informacji edukacyjnej i zawodowej dla uczniów, nauczycieli oraz rodziców. Świadome, trafniejsze decyzje edukacyjne i zawodowe.Kształtowanie odpowiednich postaw, nawyków, umiejętności i wiedzy oraz aktywności zawodowej uczniów. Mniej niepowodzeń szkolnych, zniechęcenia do nauki i pracy. Pomoc rodzinie w kształtowaniu określonych postaw i zachowań związanych z planowaniem kariery zawodowej ich dzieci
2. dla szkoły: Utworzenie na terenie szkoły bazy informacji edukacyjnej i zawodowej oraz zapewnienie jej systematycznej aktualizacji. Lepsze wyniki edukacyjne uczniów . Zwiększenie konkurencyjności szkoły. Realizowanie przepisów prawa oświatowego w zakresie doradztwa zawodowego.
3. dla środowiska lokalnego: Zwiększenie trafności decyzji edukacyjnych uczniów wybierających szkołę średnią. Promocja lokalnych instytucji i zakładów pracy

Monitoring i ewaluacja wewnętrzna WSDZ

                    Wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego oraz harmonogram działań są monitorowane. Za monitoring odpowiada bezpośrednio doradca zawodowy. Monitoring stanowi podstawę do okresowej ewaluacji i koniecznych modyfikacji WSDZ. Ewaluacja przeprowadzana jest co roku. Doradca zawodowy sporządzi sprawozdanie na podstawie ankiety ewaluacyjnej lub rozmowy z uczniami. Rada pedagogiczna, rodzice uczniów, osoby i instytucje z otoczenia gospodarczo-społecznego są informowani o realizacji doradztwa zawodowego w szkole. Działanie to ma charakter informacyjny, a także promujący szkołę i pracę doradcy zawodowego oraz osób zaangażowanych
w zadania z doradztwa zawodowego.

Harmonogram działań w roku szkolnym 2024/2025

Szkoła Podstawowa im. Św. Jadwigi Królowej Polski w Długołęce - Świerkli

ZAKOŃCZENIE

Doradztwo ma być „WPLECIONE” we wszystkie przedmioty. Wszyscy nauczyciele na swoich lekcjach powinni realizować zagadnienia związane z doradztwem zawodowym. Uczeń musi wiedzieć, po co się uczy. Trzeba uczniom mówić wyraźnie (nie myśleć, że się domyślą), po co uczą się konkretnego przedmiotu szkolnego, jak może się on przydać w codziennym życiu oraz w karierze zawodowej. Również po każdej lekcji uczeń powinien mieć świadomość, że kiedyś umiejętności i wiedza wyniesione z tej lekcji przydadzą mu się w życiu, także zawodowym.